တားေဆးေၾကာင့္ လူကိုဝေစသလား

ျပန္စာအတြက္ ေက်းဇူးမ်ားစြာပါဆရာ။ ကြ်န္မကအခုစျပီး ဝစျပဳေနသူပါဆရာ။ အဲဒီတားေဆးေတြက လူကို ဝေစတယ္လို႔ ၾကားဖူးတာမွန္ပါသလား။ ဝမွာလည္းစိုးပါတယ္။ ေဘာ္ဒီဝိတ္ မတက္ေအာင္ ေလ့က်င့္ခန္းနဲ႔ ထိန္းေနရတာပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းတပတ္ေလာက္ျပတ္တာနဲ႔ ဝိတ္က ၁ kg ေလာက္တက္လာလိုက္၊ ျပန္ခ်လိုက္ လုပ္ေနရလို႔ပါ။ အဲဒီေဆးက လူဝေစတယ္ဆိုရင္ တျခားဘယ္လိုနည္းမ်ားညြန္ျပေပးနိုင္မလဲဆရာ။ မဝဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေသာက္ပ့ါမယ္။

ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးေတြရဲ႕ အဓိက ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ၊ ရင္သားတင္းတာ-နာတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ နဲ႔ ပ်ိဳ႕ခ်င္တာေတြ ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးတခ်ိဳ႕မွာ လူကို ဝေစတယ္။ လူတိုင္းကို အဲလိုမျဖစ္ေစလို လူအမ်ားကိုလဲ အဲလိုမျဖစ္ေစတာ ေသျခာတယ္။ အေလးခ်ိန္တိုးသူေတြမွာလဲ ေဆးေသာက္စ လေတြမွာသာ တိုးျပီး ေနာက္ၾက မတိုးေတာ့သူေတြလဲ ရွိတယ္။

လူအမ်ားဆံုး သံုးေနၾကတဲ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြဟာ Combination pills (Estrogen + Progestin) ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ နဲ႔ Progestin-only pills တမ်ိဳးထဲ ဆိုျပီး ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲေဆးကို နာမည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လာတယ္။ ေဆးအတြဲတူ၊ Estrogen ပါတာလဲ တူေပမဲ့ Progestin ပါတာေတာ့ ကြာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြက မတူၾကဘူး။

ဒီေဆးမ်ိဳးေပၚကာစမွာ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးလံုးထည့္တာ အလြန္မ်ားခဲ့တယ္။ ေနာက္ထုတ္ေဆးေတြက ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး အရင္ေလာက္ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ Estrogen မ်ားတာကေန (ဆဲလ္) ေတြထဲမွာ Fluid retention ေခၚတဲ့ အရည္ပိုေအာင္းျခင္း ေၾကာင့္ျဖစ္ရလို႔ Water weight ေရအေလးခ်ိန္လို႔ ေခၚၾကတယ္။

Estrogen နဲ႔ Progestin ၂ မ်ိဳးလံုးေၾကာင့္ အဲလို အရည္ေအာင္းတာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆားေလွ်ာ့စားေပးရင္ သက္သာေစမယ္။ Estrogen ေၾကာင့္ လူကို ဝေစတာအျပင္ ေဆးေသာက္တာၾကာတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ မွာ ရင္သား၊ တင္ပါးနဲ႔ ေပါင္ေနရာေတြမွာပါ ပိုၾကီးလာေစႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေျချခင္းဝတ္ေရာင္တာ၊ ရင္သား နာတာ နဲ႔ မ်က္ကပ္မွန္တပ္ရသူေတြ အဆင္မေျပတာေလးေတြလဲ ျဖစ္တတ္ေသးပါတယ္။ Progestin ပိုမ်ားတဲ့ တားေဆးဆိုရင္ စားခ်င္စိတ္မ်ားလို႔ လူလဲဝေစႏိုင္တယ္။

• ေလ့လာမႈတခုအရ ၅-၁ဝ% ကသာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးတယ္။ ၅-၁ဝ% ဟာလဲ တားေဆး မေသာက္ဘဲ အေလးခ်ိန္တိုးတာေတြ႔ရတယ္။
• ေနာက္ေလ့လာမႈတခုက အရြယ္ငယ္တဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ၂ မ်ိဳးခြဲေလ့လာတယ္။ DeproProvera® (DMPA) ၃ လခံထိုးေဆး ထိုးထားခဲ့သူေတြမွာ ၆.၆ ေပါင္ (၃ ေကဂ်ီ) တိုးျပီး၊ Oral contraceptives ေသာက္ေဆး သံုးသူေတြမွာ ၅႕၃ ေပါင္ (၂.၄ ေကဂ်ီ) တိုးတာေတြ႔ရတယ္။ • ပိုအေရးပါတဲ့အခ်က္ကေတာ့ စားေဆးသံုးသူထဲက ၇% မွာ နဂို ကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၁ဝ% ပိုဝလာျပီး၊ ထိုးေဆးထိုး သူထဲက ၂၅% မွာ နဂို ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထက္ ၁ဝ% တိုးလာတယ္။
• ေနာက္ေလ့လာမႈ အေဟာင္းတခုအရ ေဟာ္မုန္းမ်ားတာ သံုးခဲ့ရသူေတြမွာ ၄.၄ ေပါင္တိုးသူ ၁၁.၄% ရွိျပီး၊ ၄႕၄ ေပါင္ က်တာကလဲ ၁၄႕၃% ရွိတယ္။
• Estrogen 50 mcgm ပါခဲ့ရာကေန ေနာက္ပိုင္းမွာ 35 mcgm သာပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ဆံုး 20 mcgm သာ ပါတဲ့ေဆးနာမည္ေတြကေတာ့ Alesse®, Levlite®, Loestrin-Fe® နဲ႔ Mircette® ေတြ ျဖစ္ၾက တယ္။

သတိထားစရာက အမ်ိဳးသမီးေတြ အရင္ကထက္ပိုဝလာျခင္းဟာ တားေဆးတခုထဲေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ စားေနတဲ့ အစားအေသာက္ေၾကာင့္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ေနၾကလူက ရပ္လိုက္ရင္လဲ အေလးခ်ိန္ တိုးလာမယ္။ ေမးတဲ့သူေျပာတာ တကယ္မွန္ပါတယ္။ ေဆးကပ္က ေဟာ္မုန္း အနည္း-အမ်ားကို ေသျခာဖတ္ျပီး ေဆးေရြးသံုးပါ။ အစားအစာလဲ ဆင္ျခင္၊ ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္တာလဲလုပ္၊ ဆားလဲေလွ်ာ့ ပါ။

၁၉-၁-၂ဝ၁၁ ေန႔ထုတ္ ScienceDaily သတင္းစာမွာ အေမရိကန္ Oregon Health & Science University တကၠသုိလ္္က လုပ္ထားတဲ့ တားေဆးနဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ဆက္စပ္မႈ သုေတသနကို ကိုးကားထားတယ္။

Dr. Alison Edelman ရဲ႕အဆိုကေတာ့ Google မွာ လိုက္ရွာရင္ေတာ့ တားေဆးက လူကိုဝေစႏိုင္တာကို ေတြ႔ၾကလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ မျငင္းႏိုင္တဲ့ အေထာက္အထား ေတြ႔လာရပါျပီတဲ့။ လူေတြကိုစမ္းရင္ တကယ္ ဝေစႏိုင္တဲ့ အစားအေသာက္ဆိုတာကို ထိန္းခုိင္းဘို႔ ခက္လွတာမို႔ Rhesus monkeys (ရီးဇပ္စ္) ေမ်ာက္ေတြကုိဘဲ စမ္းပါတယ္။ ဝတဲ့ေမ်ာက္အုပ္စုနဲ႔ သာမန္အေလးခ်ိန္ရွိတဲ့ေမ်ာက္အုပ္စု ၂ ခုလံုးကို အခ်ိဳးအစားမွ်တဲ့ တားေဆးေတြ ၈ လၾကာ ေကြ်းခဲ့တယ္။

အေျဖထုတ္ေတာ့ နဂိုက မဝတဲ့ေမ်ာက္ေတြမွာ အေလးခ်ိန္မွာ အရင္အေျခအေနနဲ႔ မကြာတာေတြ႔ရတယ္။ နဂိုကတည္းကဝတဲ့ ေမ်ာက္ေတြမွာ ၈႕၅% ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ျပီး၊ အဆီလဲ ၁၂% က်သြားတယ္။ Basal metabolic rate ဇီဝျဖစ္စဥ္အတြက္ အနည္းဆံုးလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ အဲလိုျဖစ္တာပါ။ ေမ်ာက္ေတြအားလံုး၊ အစာလဲအတူတူ၊ လႈတ္ရွားမႈလဲအတူတူ ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေၾကာင့္ လူဝလာမွာ သိပ္မပူပါနဲ႔။ ေနာက္ျပီး နရိုကတည္းက အေလးခ်ိန္မ်ားသူေတြမွာ အစားအစာကို ဆင္ျခင္ရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေတာင္မွ က်ေစႏိုင္ေသးတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁၄-၂-၂ဝ၁၂ )

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - တားေဆးေၾကာင့္ လူကိုဝေစသလား