စအိုလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာေရာဂါဟာ လိင္တူဆက္ဆံတဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြမွာ
သာမန္လူေတြထက္ အဆ ၅၀ ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔
ၾကိဳတင္ေဆးစစ္ဖို႔နဲ႔ ေရာဂါေစာစီးစြာရွာဖို႔ လႈံ႕ေဆာ္သင္႔ျပီလား…… ၂၀၀၉
ခုႏွစ္ ေမလက ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာျဖစ္တဲ့
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအေၾကာင္းကို ဖတ္ရေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဆိုတာ အလြန္မွ
ေၾကာက္စရာေကာင္းလွတဲ့ HumanPapilloma Virus (HPV) ပိုးေၾကာင့္
ျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ အထူးသတိျပဳျပီး
ေဆးစစ္တာေတြလုပ္ရမယ္လို႔ ဖတ္ရပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး ၃ ဦးမွာ ၁ ဦးႏႈန္းနဲ႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္ျပီး ၁၀ႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးႏိုင္တယ္ဆိုတာလဲ မွတ္သားခဲ့ဖူးပါတယ္။ သို႔ေသာ္… အလြန္ရိုးရွင္းတဲ့ အေျဖတစ္ခုက ေစာေစာစီးစီး ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနရာကို ေတြ႔ရွိရင္ေတာ့ ထံုေဆးေလးေပးျပီး လွီးထုတ္ရံုနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေသႏႈန္းရဲ႕ ၃ ပံု ၂ ပံုကိုေလ်ာ့ခ်ႏိုင္သတဲ့ဗ်ာ။ အခုဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဒီသာအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးလဲ ရွိေနျပီေလ။အထူးသျဖင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မီးေကာင္ေပါက္ေလးေတြအတြက္ေပါ႔။
စအိုလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာဟာလည္း သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကိုျဖစ္ေစတဲ့ အမ်ိဳးတူတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ဒီေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြကို ၾကိဳတင္ျပီး စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူထု အတြင္းမွာ စအိုကင္ဆာက သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာထက္ ျဖစ္ပြားမႈ ၁၆ ဆ ရွားပါးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၆၀ % ပိုျဖစ္ပါတယ္။
လိင္တူဆက္ဆံသူ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ အဆ ၅၀ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ စအိုကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ ၃၀% က အသက္ဆံုးၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအတြက္ ၾကိဳတင္ စစ္ေဆးလို႔ရတဲ့ နည္းလမ္းေတြရွိေနေပမယ့္ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ စအိုကင္ဆာကို မစစ္ေဆးႏိုင္ေသးပါဘူး။ သားအိ္မ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးရွိေသာ္လည္း စအိုကင္ဆာအတြက္ ကာကြယ္ေဆးက အေမရိကမွာပဲ သံုးလို႔ရပါတယ္။
ဥေရာပမွာ အတည္မျပဳရေသးပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အမ်ိဳးသားေတြ အထူးသျဖင့္ လိင္တူဆက္ဆံသူ လူငယ္ေလးေတြအတြက္ေရာ စအိုကင္ဆာကာကြယ္ေဆး မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလား….. စအုိကင္ဆာ အခ်က္ လက္မ်ား….. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ စအိုကင္ဆာတို႔ဟာ HPV ပိုးေၾကာင္႔ျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ HPV ပိုးဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းရွိတာမဟုတ္ပါဘူး။ မ်ိဳးခြဲေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ပိုးမ်ိဳးေတြက လူကို ေဘးဥပါဒ္မျဖစ္ေစေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္တဲ့အထိ ဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။
အရြယ္ေရာက္ျပီး လိင္မႈကိစၥအေတြ႔ၾကံဳရွိတဲ့ သူတုိင္းမွာ HPV ပိုး တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးေတာ့ ကူးစက္ခံထားရတာ သဘာ၀နိယာမတစ္ခုလိုေတာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ပိုးရွိေနေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာလံုး၀ မျပတတ္ပါဘူး။ စအိုကင္ဆာျဖစ္တာကေတာ့ လိင္အဂၤါမွာ ၾကြက္ႏို႔လို႔ အဖုထစ္ေလးေတြကေန အစပ်ိဳးတတ္ပါတယ္။ HPV ပိုးနံပါတ္ 16 ဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ပိုးတစ္ခုပါ။ သူက ကင္ဆာေရာဂါေတြ ကို ျဖစ္ေစဖို႔ တြန္းအားပါတယ္။
ဒုတိယ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ပိုးကေတာ့ HPV 18 ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ေၾကာက္ရတဲ့ HPV မ်ိဳးေပါင္း ၁၂ခုေလာက္ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီထဲမွာ HPV 16 နဲ႔ HPV 18 တို႔ကေတာ့ ဗိုလ္ၾကီးေတြေပါ႔။ သူတို႔က သား အိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈရဲ့ ၇၀%နဲ႔ စအုိကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈရဲ့ ၈၀% ကိုတာ၀န္ယူထားၾကတာပါ။ ထူးျခားတဲ့ အခ်က္တစ္ခုက က်ေနာ္တို႔ ကုိယ္ခႏၵာထဲကေန HVP ပိုးကိုတိုက္ခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ သာမန္ (HIV ပိုးမရွိသူ)လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ HPV ပိုးကို တိုက္ထုတ္ဖို႔ ၅ လ ကေန ၁ ႏွစ္ၾကာေပမယ့္ ကုိယ္တြင္း ခုခံအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ဒီပိုးကိုတိုက္ခိုက္ဖို႔ အခ်ိန္ပိုၾကာမွာျဖစ္တယ္ေလ။
စအိုကင္ဆာျဖစ္ရျခင္းကေတာ႔ စအိုကိုသံုးျပီးလိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္ HPV ပိုးကူးစက္ခံရျခင္းပါပဲ။ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားေလ HPV မိ်ဳးခြဲမ်ားမ်ားကူးစက္ခံရေလျဖစ္ျပီး ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ဖို႔ ပိုေသခ်ာပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံက သုေတသနက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ လိင္တူဆက္ဆံသူေတြမွာ ၉၆%မွာ ေၾကာက္စရာ HPV ပိုးတစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုရွိေနတတ္ျပီး အဲဒီထဲက ၄၃%ဟာ HPV 16 ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္တဲ႔။ အခုဆိုရင္ ကမာၻမွာ HPV ပိုးအတြက္ ကာကြယ္ေဆးထြက္ေနျပီေလ။ GlaxoSmithKline Company က ေဆးက HPV 16 နဲ႔ 18 ကိုကာကြယ္ျပီး Gardasil company ေဆးက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို္႔ေတြျဖစ္ေစတဲ့ သိပ္မဆိုးတဲ့ HPV 6 နဲ႔ 11 ကိုပါ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သတဲ့ဗ်ာ။
စစ္ၾက ေဆးၾကရာ၀ယ္…. ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ႔ HPV ပိုးမ်ိဳးေတြက စအိုလမ္းေၾကာင္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ႔ အဖုေတြ ၾကြက္ႏို႔ေတြကို မျဖစ္ေစပါဘူး။ သိသာျမင္သာတဲ႔ လကၡဏာအလြန္နည္းျပီး တခါတရံမွသာ စအိုအတြင္းသား အေရျပားက ျဖဴေနတာ၊ အနီေရာင္ အျဖစ္ အေရာင္ေျပာင္းေနတာကို ေဆးစစ္ရင္း သိႏိုင္တာပါ။ စအိုအေရျပား နည္းနည္းေလး ေျပာင္းလဲရံုနဲ႔တင္ စအိုကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
စစ္ေဆးတဲ့နည္းေတြကေတာ့
• ကလပ္စည္း (ဆဲလ္)ေတြကို အဏုၾကည္႔မွန္ဘီလူးျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္း
• စအိုလမ္းေၾကာင္းကို မွန္ေျပာင္းျဖင့္ၾကည္႔ျခင္း
• စအိုလမ္းေၾကာင္းရိွ အသားစကို စစ္ေဆးျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုစစ္ေဆးျပီး စအိုလမ္းေၾကာင္းက ကလပ္စည္းေတြက ပံုမွန္လား၊ ပံုမွန္ထက္ ထူးျခားေနတာလား၊ ကင္ဆာ အျမစ္စတြယ္ျပီးလား …စတဲ့ အေျခေနေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ ေရာဂါအဆင့္ေတြကလည္း မတူပါဘူး။ ေရာဂါအဆင့္ကိုလုိက္ျပီး ကုသပံုေတြလည္း ကြာျခားပါတယ္။
လမင္းကို
Ref: http://www.aidsmap.com/Everything-okay-down-there-Screening-for-anal-cancer/page/2020142/
အမ်ိဳးသမီး ၃ ဦးမွာ ၁ ဦးႏႈန္းနဲ႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္ျပီး ၁၀ႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးႏိုင္တယ္ဆိုတာလဲ မွတ္သားခဲ့ဖူးပါတယ္။ သို႔ေသာ္… အလြန္ရိုးရွင္းတဲ့ အေျဖတစ္ခုက ေစာေစာစီးစီး ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနရာကို ေတြ႔ရွိရင္ေတာ့ ထံုေဆးေလးေပးျပီး လွီးထုတ္ရံုနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေသႏႈန္းရဲ႕ ၃ ပံု ၂ ပံုကိုေလ်ာ့ခ်ႏိုင္သတဲ့ဗ်ာ။ အခုဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဒီသာအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးလဲ ရွိေနျပီေလ။အထူးသျဖင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မီးေကာင္ေပါက္ေလးေတြအတြက္ေပါ႔။
စအိုလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာဟာလည္း သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကိုျဖစ္ေစတဲ့ အမ်ိဳးတူတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ဒီေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြကို ၾကိဳတင္ျပီး စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူထု အတြင္းမွာ စအိုကင္ဆာက သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာထက္ ျဖစ္ပြားမႈ ၁၆ ဆ ရွားပါးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၆၀ % ပိုျဖစ္ပါတယ္။
လိင္တူဆက္ဆံသူ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ အဆ ၅၀ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ စအိုကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ ၃၀% က အသက္ဆံုးၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအတြက္ ၾကိဳတင္ စစ္ေဆးလို႔ရတဲ့ နည္းလမ္းေတြရွိေနေပမယ့္ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ စအိုကင္ဆာကို မစစ္ေဆးႏိုင္ေသးပါဘူး။ သားအိ္မ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးရွိေသာ္လည္း စအိုကင္ဆာအတြက္ ကာကြယ္ေဆးက အေမရိကမွာပဲ သံုးလို႔ရပါတယ္။
ဥေရာပမွာ အတည္မျပဳရေသးပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အမ်ိဳးသားေတြ အထူးသျဖင့္ လိင္တူဆက္ဆံသူ လူငယ္ေလးေတြအတြက္ေရာ စအိုကင္ဆာကာကြယ္ေဆး မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလား….. စအုိကင္ဆာ အခ်က္ လက္မ်ား….. သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ စအိုကင္ဆာတို႔ဟာ HPV ပိုးေၾကာင္႔ျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ HPV ပိုးဆိုတာ တစ္မ်ိဳးတည္းရွိတာမဟုတ္ပါဘူး။ မ်ိဳးခြဲေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ပိုးမ်ိဳးေတြက လူကို ေဘးဥပါဒ္မျဖစ္ေစေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္တဲ့အထိ ဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။
အရြယ္ေရာက္ျပီး လိင္မႈကိစၥအေတြ႔ၾကံဳရွိတဲ့ သူတုိင္းမွာ HPV ပိုး တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးေတာ့ ကူးစက္ခံထားရတာ သဘာ၀နိယာမတစ္ခုလိုေတာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ပိုးရွိေနေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာလံုး၀ မျပတတ္ပါဘူး။ စအိုကင္ဆာျဖစ္တာကေတာ့ လိင္အဂၤါမွာ ၾကြက္ႏို႔လို႔ အဖုထစ္ေလးေတြကေန အစပ်ိဳးတတ္ပါတယ္။ HPV ပိုးနံပါတ္ 16 ဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ပိုးတစ္ခုပါ။ သူက ကင္ဆာေရာဂါေတြ ကို ျဖစ္ေစဖို႔ တြန္းအားပါတယ္။
ဒုတိယ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ပိုးကေတာ့ HPV 18 ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ေၾကာက္ရတဲ့ HPV မ်ိဳးေပါင္း ၁၂ခုေလာက္ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီထဲမွာ HPV 16 နဲ႔ HPV 18 တို႔ကေတာ့ ဗိုလ္ၾကီးေတြေပါ႔။ သူတို႔က သား အိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈရဲ့ ၇၀%နဲ႔ စအုိကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈရဲ့ ၈၀% ကိုတာ၀န္ယူထားၾကတာပါ။ ထူးျခားတဲ့ အခ်က္တစ္ခုက က်ေနာ္တို႔ ကုိယ္ခႏၵာထဲကေန HVP ပိုးကိုတိုက္ခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ သာမန္ (HIV ပိုးမရွိသူ)လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ HPV ပိုးကို တိုက္ထုတ္ဖို႔ ၅ လ ကေန ၁ ႏွစ္ၾကာေပမယ့္ ကုိယ္တြင္း ခုခံအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ဒီပိုးကိုတိုက္ခိုက္ဖို႔ အခ်ိန္ပိုၾကာမွာျဖစ္တယ္ေလ။
စအိုကင္ဆာျဖစ္ရျခင္းကေတာ႔ စအိုကိုသံုးျပီးလိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္ HPV ပိုးကူးစက္ခံရျခင္းပါပဲ။ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားေလ HPV မိ်ဳးခြဲမ်ားမ်ားကူးစက္ခံရေလျဖစ္ျပီး ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ဖို႔ ပိုေသခ်ာပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံက သုေတသနက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ လိင္တူဆက္ဆံသူေတြမွာ ၉၆%မွာ ေၾကာက္စရာ HPV ပိုးတစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုရွိေနတတ္ျပီး အဲဒီထဲက ၄၃%ဟာ HPV 16 ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္တဲ႔။ အခုဆိုရင္ ကမာၻမွာ HPV ပိုးအတြက္ ကာကြယ္ေဆးထြက္ေနျပီေလ။ GlaxoSmithKline Company က ေဆးက HPV 16 နဲ႔ 18 ကိုကာကြယ္ျပီး Gardasil company ေဆးက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို္႔ေတြျဖစ္ေစတဲ့ သိပ္မဆိုးတဲ့ HPV 6 နဲ႔ 11 ကိုပါ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သတဲ့ဗ်ာ။
စစ္ၾက ေဆးၾကရာ၀ယ္…. ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ႔ HPV ပိုးမ်ိဳးေတြက စအိုလမ္းေၾကာင္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ႔ အဖုေတြ ၾကြက္ႏို႔ေတြကို မျဖစ္ေစပါဘူး။ သိသာျမင္သာတဲ႔ လကၡဏာအလြန္နည္းျပီး တခါတရံမွသာ စအိုအတြင္းသား အေရျပားက ျဖဴေနတာ၊ အနီေရာင္ အျဖစ္ အေရာင္ေျပာင္းေနတာကို ေဆးစစ္ရင္း သိႏိုင္တာပါ။ စအိုအေရျပား နည္းနည္းေလး ေျပာင္းလဲရံုနဲ႔တင္ စအိုကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
စစ္ေဆးတဲ့နည္းေတြကေတာ့
• ကလပ္စည္း (ဆဲလ္)ေတြကို အဏုၾကည္႔မွန္ဘီလူးျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္း
• စအိုလမ္းေၾကာင္းကို မွန္ေျပာင္းျဖင့္ၾကည္႔ျခင္း
• စအိုလမ္းေၾကာင္းရိွ အသားစကို စစ္ေဆးျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုစစ္ေဆးျပီး စအိုလမ္းေၾကာင္းက ကလပ္စည္းေတြက ပံုမွန္လား၊ ပံုမွန္ထက္ ထူးျခားေနတာလား၊ ကင္ဆာ အျမစ္စတြယ္ျပီးလား …စတဲ့ အေျခေနေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ ေရာဂါအဆင့္ေတြကလည္း မတူပါဘူး။ ေရာဂါအဆင့္ကိုလုိက္ျပီး ကုသပံုေတြလည္း ကြာျခားပါတယ္။
လမင္းကို
Ref: http://www.aidsmap.com/Everything-okay-down-there-Screening-for-anal-cancer/page/2020142/
0 comments:
Post a Comment
မွတ္ခ်က္မ်ားကို စိစစ္ၿပီးမွ ေဖာ္ျပေပးမည္ ျဖစ္ပါသျဖင့္ ဤစာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ခ်က္ခ်င္း ျမင္ရမည္မဟုတ္ပါ။ မၾကာခင္ ေနာက္တခါ ျပန္လာၿပီး မိမိ၏ မွတ္ခ်က္ကို ျပန္ၾကည့္ပါရန္ ေမတၲာရပ္ခံပါသည္။