(ကလာမိုင္ဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD

လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တဒါဇင္ေလာက္ထဲမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးက Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီးယား) ေရာဂါျဖစ္တယ္။ Chlamydia trachomatis (ဗက္တီးရီးယား) ကေန ကူးစက္တယ္။ ေရာဂါပိုးရွိေနသူေတြမွာ ခံစားရတာ နည္းနည္းကေန ဆိုးဆိုးဝါးဝါးအထိ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသမီး ၈ဝ%၊ အမ်ိဳးသား ၅ဝ% ေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာ မရွိၾကဘူး။ ပိုးေတြေတာ့ ရွိေနမယ္။ ကံဆိုးသူေတြမွာ ျပန္ျပင္လို႔မရေတာ့တာ ဥပမာ ကေလးမရႏိုင္တာအထိ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားေတြလဲ ျဖစ္တယ္။ (ေဂး) ေတြလဲ မလြတ္ပါ။

၂ဝ၁ဝ တံုးက အေမရိကားမွာ လူေပါင္း ၁ သန္း ၃ သိန္းေက်ာ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ စာရင္းမဝင္တာလဲ အမ်ားၾကီး ရွိႏိုင္လို႔ ခန္႔မွန္းတာေတာ့ ၂႕၈ သန္း။ လိင္ဆက္ဆံဘက္ မ်ားေလေလ ကူးစက္မႈအခြင့္ မ်ားေလေလ။ မိန္းကေလးမ်ား အသက္ငယ္ရင္ ပိုျဖစ္တယ္။ သားအိမ္အဝက ေကာင္းေကာင္း မရင့္က်က္ေသးလို႔ပါ။ လိင္ဆက္ဆံရာမွာ (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ ပါးစပ္၊ စအို နည္းလမ္း အားလံုးကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ မိခင္ေမြးလမ္းမွာ ပိုးရွိေနရင္ ေမြးလာမဲ့ကေလးကိုလဲ ကူးေစႏိုင္တယ္။ Neonatal conjunctivitis မ်က္စိက်ိန္းတာ နဲ႔ Pneumonitis အဆုပ္ေရာင္တာ 30-40% မွာ လာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ပိုးရွိေနျပီး မသိဘဲေနတာက ၁-၃ ပါတ္အထိ ၾကာႏိုင္လို႔ ဘာမွမျဖစ္ေသးသူကေနလဲ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ မိန္းကေလး-အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အရင္ဆံုး သားအိမ္ဝ နဲ႔ ဆီးထြက္ျပြန္မွာ ျဖစ္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကေန တမ်ိဳးမ်ိဳး ဆင္းမယ္။ ပူစပ္ေနမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။ စျဖစ္ရာကေန သားအိမ္ျပြန္ကို ဆက္ကူးေပမဲ့ ဘာမွ မခံစားရေသးသူေတြလဲ ရွိတတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆီးစပ္ေနရာ နာမယ္။ ခါးေအာက္ပိုင္း နာမယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ လိင္ဆက္ဆံရင္ နာစရာမဟုတ္ဘဲ နာမယ္။ ၾကားရက္မွာ ေသြးဆင္းမယ္။

ေယာက္်ားေတြမွာ ဆီးထြက္ျပြန္၊ မိန္းမေတြမွာ သားအိမ္ဝ၊ ဆီးထြက္ေပါက္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းရဲ႕ အထက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတာေတြနဲ႔လဲ တြဲေနႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားမွာျဖစ္ရင္ လိင္တံအဖ်ားကေန အရည္ဆင္းမယ္။ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္မယ္။ ပန္းအဖ်ား ပူစပ္ပူေလာင္ေနမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ ဆက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာ ရွားတယ္။ အေၾကာေရာင္တာ ျဖစ္ရင္ နာမယ္၊ ဖ်ားမယ္၊ ကေလး မရတာအထိေတာ့ အေတာ္ရွားတယ္။ စအိုလမ္းသံုးရကေန ကူးစက္တာ ဆိုရင္ စအိုနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေနရာေတြ နာမယ္၊ တခုခုဆင္းမယ္။ ေသြးလဲ ဆင္းခ်င္ဆင္းမယ္။ ပါးစပ္သံုးရာကေန ကူးရင္ အာေခါင္မွာ လာျဖစ္မယ္။ က်ား-ဆီးက်ိတ္ကိုလဲ ေရာင္ေစႏိုင္တယ္။

ေဆးမကုဘဲေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမွာ သားအိမ္၊ သားအိမ္ျပြန္ကို ဆက္ကူးမယ္။ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္လာမယ္။ Pelvic inflammatory disease (PID) ေခၚတယ္။ ၁ဝ-၁၅-၂၀-၄၀% အထိျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ရင္ ဗိုက္နာေနမယ္။ နာတာရွည္၊ ျပန္ျပင္မရာအထိ ျဖစ္မယ္။ Tubal infertility ကေလးမရတာ ၁၁% မွာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Premature delivery အခ်ိန္ေစာ ေမြးတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေရျပား၊ အဆစ္၊ မ်က္စိေတြကို ျဖစ္တာ နည္းတယ္။ HIV ပိုးနဲ႔ ထိစပ္မႈရွိရင္ ကူးလာႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ တျခား STD ေရာဂါေတြနဲ႔လဲ တြဲျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုဘဲေန ရင္ ျမံဳေနမယ္။ ျပန္ျဖစ္မယ္။

ကူးစက္မႈနည္းေအာင္၊ ေစာေစာသိေအာင္၊ ေဆးကုသမႈခံႏိုင္ေအာင္၊ ဆက္ျဖစ္မွာေတြ မျဖစ္ေစအာင္ -
• အပ်ိဳေပါက္ကေန အသက္ ၂၅ ႏွစ္ ေအာက္ မိန္းကေလးတိုင္းကို တႏွစ္တခါ ေဆးစစ္သင့္တယ္။ Annual screening test လုပ္တာကို အသက္ၾကီးသူေတြလဲ လုပ္သင့္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြလဲ လုပ္သင့္တယ္။ Swab ဗဂ်ိဳင္းနား၊ သားအိမ္ဝကေန ဂြမ္းစေလးနဲ႔ယူစစ္နည္း နဲ႔ Urine test ဆီးစစ္နည္း လုပ္တယ္။
• အေဖၚအေၾကာင္း မသိရင္ (ေယာက္်ားကေျပာေျပာ၊ မိန္းမကေျပာေျပာ သန္႔ပါတယ္ ေျပာတိုင္းလဲ မယံုပါနဲ႔) Condom (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။
• အေဖၚအေရအတြက္ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းပါ။
• (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို douche ေဆးေၾကာနည္း ေရွာင္က်ဥ္ပါ။

Chlamydia ကို ကုသရတာ မခက္ပါ။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Azithromycin 500mg ပဌမေန႔၊ 250mg တေန႔တၾကိမ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• HIV-positive ျဖစ္ေနသူေတြလဲ အတူတူေပးႏိုင္တယ္။
• Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္၊ Rosaramicin ေဆးေတြကို 95% ေပ်ာက္မယ္။
• Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္။ ေဆးေပးတာ ၇၇-၁ဝဝ% ေပ်ာက္တယ္။
• Ofloxacin, Trovafloxacin, Minocycline, Lymecycline, Clarithromycin, Ampicillin, Rifampicin ေဆးေတြ ေပးတာကို တိက်တဲ့ အေထာက္အထား မရွိေသးဘူး။
• Ciprofloxacin ေပးတာ ၆၃-၉၂% ေပ်ာက္တယ္လို႔ သုေတသနတခုက ေတြ႔ျပီး ေနာက္တခုက မေတြ႔ရဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို Azithromycin တခါထဲ ေပးတာက Erythromycin x 7 days ေပးတာထက္ ပိုေကာင္းတယ္။
• ေဆးေသာက္ေနတံုးမွာ လိင္ဆက္ဆံတာကို တပါတ္ေရွာင္ေနသင့္ၾကတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁ဝ-၂-၂ဝ၁၂)

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - (ကလာမိုင္ဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD