Sterilization add-on ပိုးသန္႔ျခင္း (ေနာက္ဆက္တြဲ)

Sterilization add-on ပိုးသန္႔ျခင္း (ေနာက္ဆက္တြဲ)

Q: ခါတိုင္း အနာေတြကို အရက္ပ်ံဆြတ္ဂြမ္းနဲ ့ သုတ္လိမ္းေပးတာ မလုပ္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာလား ေဒါက္တာ။ ဒါဆိုရင္ အနာ၀ေတြကိုပဲ အရက္ပ်ံ သုတ္လိမ္းၿပီး၊ အနာကို (အန္တီဆက္တစ္-ကရင္မ္) ပဲ ထည့္ေပးသင့္တဲ့ သေဘာေပါ့ေနာ္။ အရက္ပ်ံကို သက္မဲ့မ်က္ႏွာျပင္ထဲ မသံုးရဆိုတာ သိပ္နားမလည္လို ့ ထပ္ရွင္းျပေပးပါဦးဗ်ာ။

A: မွန္ပါတယ္။ အရက္ျပန္ေရာ အိုင္အိုဒင္းကိုပါ အနာထဲ မထည့္ရပါ။ “both help and hurt” လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ “ေကာင္းေတာ့ ေကာင္းတယ္၊ မ်က္စိ စပ္တယ္။” ဆိုသလိုမ်ိဳး။ အနာရဲ႕ ေဘးက အေရျပားကိုသာ ပိုးသန္႔ေပးဘို႔ သံုးရပါတယ္။ ဒဏ္ရာတခုရလို႔ အရက္ျပန္ ထည့္ေပးရင္ အင္မတန္ စပ္တယ္ မဟုတ္လား။ စပ္တာကို ခံႏိုင္အံုးေတာ့ (တစ္ရွဴး)ေတြကို ထိခိုက္ေစတယ္။ အေရျပားေအာက္က အဆီ၊ သူ႔ေအာက္က ၾကြက္သား၊ ပါေနတဲ့ အာရံုေၾကာ-ေသြးေၾကာေလးေတြက ေဆးအျပင္းကို ခံႏိုင္ရည္ နည္းတယ္။

တကယ္တန္း ေျပာၾကေၾကးဆိုရင္ သန္႔တဲ့ေရေတာင္မွ (ဆဲလ္) ထဲ၀င္ရင္ မေကာင္းဘူး။ ေဆးထိုးတာမွာ Distilled water, Water for injection မိုးေရဆိုတာက မေကာင္းေသးဘူး။ ေဆးမံႈ႔ေဖ်ာ္တာ၊ ေဆးသြင္းတာ၊ အနာေဆးတာေတြအတြက္ Normal saline (0.91% w/v NaCl) ေခၚတဲ့ ပံုမွန္ဆားရည္နဲ႔မွ (ဆဲလ္) ေတြနဲ႔ ဖိအားတူၾကလို႔ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။

အနာထဲကို Acriflavine ေဆး၀ါရည္၊ Hydrogen peroxide ဟိုက္ဒရုိဂ်င္-ပါေအာက္ဆိုဒ္၊ Eusol ယူေဇာ ေဆးရည္ေတြ ထည့္ႏိုင္ပါတယ္။ မသန္႔တဲ့အနာကို ေရေႏြးထဲစိမ္ထားတဲ့ ဂြမ္းနဲ႔ သန္႔ေပးႏိုင္တယ္။ ညစ္ေပတာေတြ၊ အမႈံအမိႈက္ေတြကို ဖယ္ထုတ္ပါ။ ေနာက္ျပီး ေသြးထြက္ေနရင္ ေရေႏြး ခပ္ပူပူမွာ စိမ္ထားတဲ့ Handkerchief အ၀တ္သန္႔၊ Gauze ပိတ္က်ဲစ Cottin wool ဂြမ္းကို ေရျပန္ညွစ္ျပီး၊ ဖိေပးထားရင္ ေသြးတိတ္ေစမယ္။ အနာသန္႔ျပီးရင္ ေဘးက အေရျပားကို အရက္ျပန္နဲ႔ ပတ္ပတ္လည္မွာ သုတ္ေပးပါ။ အနာ ႏႈတ္ခမ္းသားကေန ၀ိုင္းပတ္ျပီး လုပ္ရတယ္။ ဒါေတာင္ အနာထဲ ျပန္႔၀င္လာလို႔ စပ္လာေစတယ္။ ေနာက္ျပီး (အိုင္အိုဒင္း) နဲ႔ အဲဒီအတိုင္း လုပ္ေပးပါ။

ဒဏ္ရာက ခ်ဳပ္ဘို႔လိုရင္ ခ်ဳပ္ႏိုင္ပါျပီ။ ညစ္ေပေနတဲ့ အနာ၊ တိရစၧာန္ကိုက္-လူကိုက္ ခံရတာဆိုရင္ မခ်ဳပ္ရေသးဘူး။ ခ်ဳပ္ျပီးရင္ေတာ့ အေပၚကေန အရက္ျပန္-(အိုင္အိုဒင္း) လိမ္းလို႔ရျပီ။ (အိုင္အိုဒင္း) ပါတာျဖစ္ေပမဲ့ (Povidone Iodine Ointment) ကို အနာထဲထည့္ရင္ ရတယ္။ သူက ေရနဲ႔ စပ္ထားတာ။ (တင္ခ်ာ-အိုင္အိုဒင္း) ေခၚတဲ့ အရက္ျပန္နဲ႔ စပ္တာကိုသာ အနာထဲ မထည့္သင့္တာပါ။ Povidone Iodine ကို ခ်ဳပ္ဘို႔ မလိုတဲ့ အနာေသးေသးေတြ၊ ခ်ဳပ္ျပီးအနာ ေပၚမွာပါ ထည့္ေပးႏိုင္တယ္။

ဒဏ္ရာ ရလိုက္တာနဲ႔ ပိုး၀င္ႏိုင္တယ္။ ပိုးေတြက ၀င္တဲ့ေနရာမွာသာ ေနတာ မဟုတ္ဘဲ ျပန္႔တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အနာကိုသာ အာရံုစိုက္တာနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူး။ လိမ္းေဆးသာမက ေသာက္ေဆး-ထိုးေဆး ကူရတယ္။ Antiseptic Ointments ေတြ အမ်ားၾကီး ၀ယ္လို႔ရတယ္။ ေဆးထဲမွာ ဘာပါသလဲသိရင္ ေကာင္းတယ္။ ဥပမာတခ်ိဳ႕ ေရးပါရေစ။

• Acriflavine ေဆး၀ါရည္။ အနာထဲ ထည့္လို႔ရတယ္။ အ၀တ္အစားေတြကို ၀ါေစတယ္။ မ်က္စိထဲ မ၀င္ေစရဘူး။
• Betadine (Povidone Iodine Ointment 5 %) (အိုင္အိုဒင္း) ပါတဲ့ေဆး။ အေရျပားမွာ ပိုး၀င္တာ၊ အနာေပါက္တာ၊ ဒဏ္ရာရတာ၊ မီးေလာင္နာ၊ ခြဲစိတ္ျပီးအနာ၊ အနာထဲကိုပါ ထည့္ေပးႏိုင္တယ္။
• Betamethasone (ေကာ္တီဇံုး) ပါတဲ့ေဆး။ နာတာရွည္ ေပ်ာက္ႏိုင္ခဲတဲ့ ႏွင္းကူနာ Eczema လို အနာေတြ အတြက္ေဆး။ ရိုးရိုး အနာ-ဒဏ္ရာေတြကို မထည့္ရပါ။
• Burnol Plus Antiseptic Cream (Aminacrine, Cetrimide, Thymol, Emulsion Base) မီးေလာင္နာ၊ အနာဒဏ္ရာ၊ ပြန္းပဲ့တာေတြအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။
• Chloramphenicol Eye Ointment 1%w/w ပဋိဇီဝေဆး Antibiotics မ်က္စဥ္း။ မီးေလာင္နာကို ပတၲီး စည္းတဲ့အခါ ကပ္မေနေစတာမို႔ သံုးလို႔ ေကာင္းတယ္။
• Chlorocresol (ဖီေနာ) ပါတဲ့ Antiseptic ျဖစ္တယ္။
• Clobetasol Propionate Cream (ေကာ္တီဇံုး) ပါတဲ့ေဆး။ နာတာရွည္ ေပ်ာက္ႏိုင္ခဲတဲ့ ႏွင္းကူနာ Eczema လို အနာေတြ အတြက္ေဆး။ ရိုးရိုး အနာ-ဒဏ္ရာေတြကို မထည့္ရပါ။
• Clotrimazole Cream မိႈ Fungus ကို ႏိုင္တဲ့ေဆး။
• Diclofenac နာတာကို သက္သာေဆး။ စားေဆး။၊ ထိုးေဆးလဲ ဒီနာမည္နဲ႔ ရွိတယ္။ ပိုးသန္႔ေဆးေတြနဲ႔ ေရာထား တတ္တယ္။
• Gentamicin Sulfate Cream 0.1%w/w Folliculitis, Furunculosis အနာ၊ Paronychia ေျခစြယ္ငုတ္၊ အေရျပားနာေတြအတြက္ လိမ္းေဆး။
• Gentamicin Sulphate Ophthalmic Ointment 0.03% မ်က္စဥ္း။
• Hansaplast, Handyplast ဆိုတဲ့ တခါသံုး အနာကပ္ပလာစတာေတြက ေဆးမပါဘူး။ သူတို႔ဟာသူတို႔ သန္႔ေနတာ သက္သက္ျဖစ္တယ္။ အနာကို ဖံုးေပးထားႏိုင္တယ္။ အေနာပၚဖံုးရတဲ့ ပတၲီး-ပိတ္က်ဳစ နဲ႔ တိပ္-ပလာစတာ ႏွစ္မ်ိဳးကို တခါတည္း ပါေနတဲ့သေဘာသာ ျဖစ္တယ္။ ထိ-ရွတဲ့အခါ ခ်က္ခ်င္းသူ႔ကိုသံုးႏိုင္တယ္။ ခဏဆိုသလို ၾကာမယ္၊ ထိခိုက္ရာမွာ မသန္႔တာ ၀င္မယ္ဆိုရင္ ဒဏ္ရာကို ပိုးသန္႔ေပးဘို႔ပါ လိုေသးတယ္။
• Iodochlorhydroxyquinoline မိႈ Fungus ကို ႏိုင္တဲ့ေဆး။
• Lignocaine Gel 2% ထံုေဆး၊ တျခားေဆးေတြထဲမွာ နာတာသက္သာေအာင္ ေရာထည့္ေပးတတ္တယ္။
• Methyl Salicylate ေဆးက wintergreen အပင္ကထုတ္ထားတဲ့ အဆီ။ Aspirin နဲ႔ဆင္တဲ့ နာတာ သက္သာေဆး။ မ်ားသြားရင္ မေကာင္းဘူး။
• Miconazole Cream မိႈ Fungus အားကစားသမားေျခေထာက္၊ ေပြး Ringworm အတြက္ေဆး။
• Neomycin Sulphate Ointment 2 mg/gm ပဋိဇီဝေဆး Antibiotics ေဆး။ သာမန္ အနာ-ဒဏ္ရာေတြအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။
• Penicillin Ointment ကို ေမြးစကေလး၊ ကေလးငယ္ေလးေတြမွာ ေပါက္တဲ့ Impetigo Neonatorum အနာကို လိမ္းေပးတာ ေကာင္းတယ္။
• Povidone-iodine ေဆးက (အိုင္အိုဒင္း) ပါတဲ့ ေနာက္ေပၚေဆးျဖစ္တယ္။ (အိုင္အိုဒင္း) က ၁၈၁၁ ကတည္းက အလြန္အသံုး၀င္တာကို သိလာခဲ့တယ္။ Bacteria, Yeasts, Molds, Fungi, Viruses, Protozoans ေတြကို ႏိုင္တယ္။ ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္။ Povidone (9.0% to 12.0% iodine) ေပၚလာမွ တကယ္ အသံုး၀င္လာခဲ့တယ္။ အနာထဲ၀င္လည္း ရတယ္။
• Silver Sulfadiazine Cream 1% W/W ေဆးကို (ဆာလ္ဖါ) ပါတဲ့ မီးေလာင္နာေဆး၊ (ဗက္တီးရီးယား) နဲ႔ (ရိစ္) ေတြကို သတ္ႏိုင္တယ္။ အနာက်က္တာ ၾကာလို႔ သိပ္မသံုးခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။
• Silver Sulphadiazine (ဆာလဖါ) ပါတဲ့ မီးေလာင္နာလိမ္းေဆး။
• Sulphacetamide Sodium Ophthalmic Ointment 10% w/w ပဋိဇီဝေဆး Antibiotics မ်က္စဥ္း။
• Tetracycline Hydrochloride Ointment 3% ပဋိဇီဝေဆး Antibiotics လိမ္းေဆး။ ၀က္ျခံ-အနာ-ဒဏ္ရာ လိမ္းေဆး။
• Tetracycline Hydrochloride Ophthalmic Ointment 1%w/w ပဋိဇီဝေဆး မ်က္စဥ္း။ မ်က္ခမ္းစပ္။
• Tolnaftate က မိႈ Fungus ကို ႏိုင္တဲ့ေဆး။

သက္မဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေတြ၊ ေဆးထည့္သံုး-ေမြးခန္းသံုး-ခြဲခမ္းသံုး ကရိယာေတြကိုလည္း အရက္ျပန္-အိုင္အိုဒင္း တို႔နဲ႔ သန္႔တာ မလံုေလာက္ပါ။ ေရပါတဲ့အတြက္ Instrument ေတြက Stainless ပစၥည္းဆိုေပမဲ့ သံေခ်းတက္တယ္။ ဒါးေတြ-အပ္ေတြ အသြားတံုးေစတယ္။ စားပြဲ၊ ကုတင္စတာေတြကို disinfectant solution နဲ႔ သန္႔ေပးရမယ္။ ေစ်းခ်ိဳတဲ့နည္း ေရးပါေစ။

• ၾကမ္းျပင္သန္႔ဘို႔ 1/4 cup household bleach to 1 gallon of cool water ကိုသံုးပါ။
• စားပြဲ-ေကာင္တာ-လက္ေဆးခြက္-တြိဳင္းလက္ မ်က္ႏွာျပင္ေတြသန္႔ဘို႔ 1 tablespoon bleach to 1 quart of cool water နဲ႔ disinfectant spray သံုးပါ။
• မီးဖိုအသံုးအေဆာင္ေတြ သန္႔ဘို႔ 1 tablespoon bleach to 1 gallon cool water မွာ ၁ မိနစ္စိမ္ျပီး၊ ေရျပန္ေဆးပါ။

Lysol (Benzalkpnium chloride) ေဆးက အလြန္႔အလြန္အျပင္စား Disinfectant ျဖစ္တယ္။ အျပင္းစားကို ေဆရံုသံုး ဒါး-ကပ္ေၾကး-အပ္ေတြ စိမ္ထားဘို႔ သံုးတယ္။ ပံုမွန္သံုးဘို႔ One teaspoon of Lysol + one gallon of water ဆိုရင္ ရျပီ။ ဆိုင္ေတြမွာ တင္ေရာင္းတာေတြက အခ်ိဳးအဆ မတူၾကဘူး။ ၾကမ္းျပင္ေတြ မ်က္ႏွာျပင္ေတြ ေဆးလို႔ ရတယ္။ ပိုးအမ်ိဳးမ်ိဳး ၉၉႕၉% ေသတယ္။ အနံ႔ဆိုးလည္း ေပ်ာက္ေစတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂-၇-၂၀၁၀